ಭಾರತದ ಹಳೆಯ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು
ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್ 27 ರಂದು ವಿಶ್ವ ರಂಗಭೂಮಿ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲೆ, ಅದರ ವೃತ್ತಿಪರರು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿನಿಮಯ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ದಿನ. ಈ ದಿನವು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಸಮಾಜಗಳ ಮೇಲೆ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಲು ಮತ್ತು ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲೆಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಲು ಒಂದು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವ ರಂಗಭೂಮಿ ದಿನವು ಈ ಜಾಗತಿಕ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಮೊದಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಂಗಭೂಮಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ (ITI) ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವ ರಂಗಭೂಮಿ ದಿನವನ್ನು 1961 ರಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಂಗಭೂಮಿ ಸಂಸ್ಥೆ (ITI) ಆರಂಭಿಸಿತು. ಈ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಂಗಭೂಮಿ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು 1948ರಲ್ಲಿ ಯುನೆಸ್ಕೋ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಂಗಭೂಮಿ ಮಂಡಳಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದವು. ರಂಗಭೂಮಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒಂದು ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿನಿಮಯ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅದು ವಹಿಸುವ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಈ ದಿನದ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಶುರು ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದಿಂದ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿರುವ ಕೆಲವು ರಂಗಮಂದಿರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ.
ಮಿನರ್ವ ಥಿಯೇಟರ್, ಕೋಲ್ಕತ
ಭಾರತದ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ರಾಜ್ಯದ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಂಗಮಂದಿರ ಮಿನರ್ವ ಥಿಯೇಟರ್
. ಇದನ್ನು 1893ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ಗ್ರೇಟ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಇದ್ದ ಬೀಡನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೊದಲ ನಾಟಕ "ಮ್ಯಾಕ್‌ಬೆತ್". ಇದು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಾಗೇಂದ್ರ ಭೂಷಣ್ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಅವರ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿತ್ತು. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಇದು ಅನೇಕ ಮಾಲೀಕತ್ವದ ವರ್ಗಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು. ಶ್ರೀ ಗಿರೀಶ್ ಘೋಷ್ ಈ ರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಜೀವಮಾನದ ಕೊನೆಯ ಅದ್ಭುತ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದುದಕ್ಕಾಗಿ ಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 1922 ರಲ್ಲಿ "ಮಿನರ್ವ" ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಸುಟ್ಟುಹೋಯಿತು. ನಂತರ ಇದನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. 1925ರಲ್ಲಿ ಇದು ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ನಾಟಕದ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಪುನರಾರಂಭಿಸಿತು. ಸ್ಟಾರ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಮತ್ತು ದಿ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಜೊತೆಗೆ, ಮಿನರ್ವ ಕೂಡಾ ಹಿರಾಲಾಲ್ ಸೇನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.ಪಾರ್ಸಿ ರಂಗಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಂಟ್ ರೋಡ್ ಥಿಯೇಟರ್, ಮುಂಬೈ
ಭಾರತದ
ʼಕಲ್ಚರಲ್‌ ಮೆಲ್ಟಿಂಗ್‌ ಪಾಟ್‌ʼ ಎಂಬುದಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುವ ಮುಂಬೈಯಲ್ಲಿ 19 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಸಿ ರಂಗಮಂದಿರ ಜನಿಸಿತು. 1800ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಗ್ರಾಂಟ್ ರೋಡ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಈ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಗೆ ಮೂಲಾಧಾರವಾಯಿತು. ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶೈಲಿಯ ಆಪೆರಾಟಿಕ್ಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸಿ, ಪಾರ್ಸಿ ರಂಗಮಂದಿರ ಬಾಲಿವುಡ್‌ನ ಕಥೆ ಹೇಳುವ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿತು.1853 ರಲ್ಲಿ, ಪಾರ್ಸಿ ಡ್ರಾಮಾಟಿಕ್ ಕಾರ್ಪ್ ಬಾಂಬೆಯ ಗ್ರಾಂಟ್ ರೋಡ್ ಥಿಯೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ʼರುಸ್ತಮ್ ಜಬುಲಿ ಮತ್ತು ಜೊಹ್ರಾಬ್ʼ ನಾಟಕವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಈ ನಾಟಕವು ಹತ್ತನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕವಿ ಫೆರ್ದೌಸಿ ಬರೆದ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ʼಶಹನಮೆʼ ಯ ರೂಪಾಂತರವಾಗಿತ್ತು.
ಇದು ಯೋಧರಾದ ರುಸ್ತಮ್ ಮತ್ತು ಆತನ ಪುತ್ರ ಸೊಹ್ರಾಬ್ ಅವರ ದುಃಖದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ನಗರದಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಸಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಚಳುವಳಿಯ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹಿಂದಿ ಸಿನೆಮಾ ಉದ್ಯಮದ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿತು. ನಗರದ ಮೊದಲ ರಂಗಮಂದಿರವು ವಾಣಿಜ್ಯ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದ ಸುಮಾರು ಎಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಪಾರ್ಸಿ ಡ್ರಾಮಾಟಿಕ್ ಕಾರ್ಪ್ ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ಈ ಮಧ್ಯೆ, ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪಾರ್ಸಿ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ನಾಟಕ ಕ್ಷೇತ್ರ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕಾಗಿ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನಡೆದವು.
1776ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆ ಗ್ರೀನ್ ನೆರೆಹೊರೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ನಗರದ ಆರಂಭಿಕ ರಂಗಮಂದಿರವಾದ ಬಾಂಬೆ ಥಿಯೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಂಪನಿಗಳು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಬಾಂಬೆ ಗವರ್ನರ್ ಮೌಂಟ್‌ಸ್ಟುವರ್ಟ್ ಎಲ್ಫಿನ್‌ಸ್ಟೋನ್ ಈ ರಂಗಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಹಣಕಾಸು ಒದಗಿಸಿದರೂ, ಎಲ್ಫಿನ್‌ಸ್ಟೋನ್ ನಿರ್ಗಮನದ ನಂತರ ಅದು ಸಾಲದ ಸುಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿತು. 1834ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರಮುಖ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ, ಹಣ ನಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದರೆ ರಂಗಮಂದಿರವನ್ನು ಕ್ಲಬ್‌ಹೌಸ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂದರೆ ಅಷ್ಟೊಂದು ದುಸ್ಥಿತಿಗೆ ಅದು ತಲುಪಿತ್ತು.
ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪಾರ್ಸಿ ಉದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ದಾನಿ ಜಮ್ಸೆಟ್ಜೀ ಜೀಜೀಭಾಯ್ ರಂಗಮಂದಿರದ ರಕ್ಷಕನಾಗಿ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. 1835ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ರಂಗಮಂದಿರಕ್ಕಾಗಿ 50,000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದರು. ಎಲ್ಲ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಬಿಲ್‌ಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ರಂಗಮಂದಿರದ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಒಂದು ದಶಕದ ಕಾಲ, ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿರುವ ರಂಗಮಂದಿರ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. 1844 ರಲ್ಲಿ, ಬಾಂಬೆಯ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಜಗನ್ನಾಥ್ ಶಂಕರ್‌ಸೇತ್, ಗ್ರಾಂಟ್ ರೋಡ್ ಥಿಯೇಟರ್ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಗ್ರಾಂಟ್ ರೋಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭೂಮಿಯನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಭಾರತೀಯರು ಬರೆದ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. 1846 ರಲ್ಲಿ, ಹೊಸದಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಹಿಂದೂ ನಾಟಕ ದಳ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ರಂಗಭೂಮಿ ಗುಂಪು ಖೇತ್ವಾಡಿ ರಂಗಮಂದಿರದಲ್ಲಿ ಮರಾಠಿ, ಗುಜರಾತಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು.
ಮದ್ರಾಸ್ ಸಂಗೀತ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಚೆನ್ನೈ
ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದ್ದರೂ
, 1928 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಈ ಐಕಾನಿಕ್ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾರತೀಯ ನೃತ್ಯ ನಾಟಕಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. ಭರತನಾಟ್ಯದಂತಹ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವತ್ತ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಗಮನವು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿ ಚೆನ್ನೈಯ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಿತು.ಮದ್ರಾಸ್‌ನ ಸಂಗೀತ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಲಲಿತಕಲೆಗಳ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೆಗ್ಗುರುತು ಸಂಸ್ಥೆ. ಇದು ಡಿಸೆಂಬರ್ 1927 ರಲ್ಲಿ ಮದ್ರಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನದ ಒಂದು ಅಂಗವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಅದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಸಮ್ಮೇಳನ ನಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಚರ್ಚೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸಂಗೀತ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಕಲ್ಪನೆ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಆಗಸ್ಟ್ 18, 1928 ರಂದು ಎಸ್ಪ್ಲನೇಡ್‌ನ ವೈಎಂಸಿಎ ಆಡಿಟೋರಿಯಂನಲ್ಲಿ ಸರ್ ಸಿ ಪಿ ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯರ್ ಅವರು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಮಾನದಂಡವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ, 1929 ರಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತದ ಕುರಿತು ವಾರ್ಷಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಇದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ ಸಂಗೀತ ಉತ್ಸವಕ್ಕೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿತು.
1930ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಅಕಾಡೆಮಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಈ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆಗಳಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಲೆಯ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ನೋಡುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ, ಸಂಗೀತ ಅಕಾಡೆಮಿಯು ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗೆ ಒಂದು ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಡಿಸೆಂಬರ್ ಸಂಗೀತ ಋತುವಿನ ಸಂಘಟನೆಯು ದಕ್ಷತೆಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ಪದವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಸಭಾಂಗಣವು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಿಯರು ಅದರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಲಾತ್ಮಕ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಆನಂದಿಸಲು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವುದನ್ನು ಕಂಡಿದೆ.
ರಂಗಾಯಣ, ಮೈಸೂರು
1989
ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆಯಾದ ರಂಗಾಯಣವು ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಯುಗದ ರಂಗಭೂಮಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೊಸದು. ಆದರೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಶ್ರೀಮಂತ ರಂಗಭೂಮಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಬೇರೂರಿದೆ. ಇದು ಸಮಕಾಲೀನ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸುವಾಗ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಪರಂಪರೆಯನ್ನೂ ತನ್ನ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದೆ.೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ರಂಗಾಯಣವು ದಿವಂಗತ ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತರ ಕನಸಿನ ಕೂಸು. ರಂಗಾಯಣವು ಕಲಾವಿದರು, ತಂತ್ರಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಕಲ್ಪನೆ, ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ಪ್ರತಿಭೆ, ಕನಸನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಶ್ರೀ ಸಿ.ಬಸವಲಿಂಗಯ್ಯ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಪ್ರಸನ್ನ, ನಂತರ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಶ್ರೀ ಚಿದಂಬರ ರಾವ್ ಜಂಬೆ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀ ಬಿವಿ ಕಾರಂತ ಅವರು ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಪರಿಕಲ್ಪನಾತ್ಮಕ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ದಿಗಂತವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಬಹಳ ಶ್ರಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಸ್ಟಾರ್ ಥಿಯೇಟರ್, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ
1883
ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಸ್ಟಾರ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಭಾರತೀಯ ರಂಗಭೂಮಿ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪೌರಾಣಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಬೆಳಕನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ ಮೊದಲ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣಾವಾದಿ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಇದು ಬಂಗಾಳ ನವೋದಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಪರ ಚಿಂತನೆಗೆ ದಾರಿದೀಪವಾಯಿತು.ಸ್ಟಾರ್ ಥಿಯೇಟರ್, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಹತಿಬಗನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ರಂಗಮಂದಿರವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು 1883ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬೀಡನ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದ ಈ ರಂಗಮಂದಿರವು ನಂತರ ಕಾರ್ನ್‌ವಾಲಿಸ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು - ಈಗ ಬಿಧಾನ್ ಸರನಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಿನೋದಿನಿ ಥಿಯೇಟರ್, ಮಿನರ್ವ ಥಿಯೇಟರ್ ಜೊತೆಗೆ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಂಗಾಳಿ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಮೊದಲ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು.
ಹಿರಾ ಲಾಲಾ ಸೇನ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಬಂಗಾಳದ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಿನರ್ವ ಮತ್ತು ದಿ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ಟಾರ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಕೂಡ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. 1880 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾರ್ ಥಿಯೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೊದಲಿಗರಲ್ಲಿ ಗಿರೀಶ್ ಚಂದ್ರ ಘೋಷ್ ಒಬ್ಬರು. ಇದು ಕಲ್ಕತ್ತಾದ (ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ) ಒಂದು ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಅಗ್ನಿ ದುರಂತದಲ್ಲಿ ನಾಶಗೊಂಡಿತ್ತು. ನಂತರ ಸ್ಥಳೀಯ ಪುರಸಭೆಯು ಅದನ್ನು ಮರು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿತು.
ಮರುಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ ಸ್ಟಾರ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಪರಂಪರೆಯ ಮುಂಭಾಗವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ; ಒಳಾಂಗಣಗಳು ಸಮಕಾಲೀನವಾಗಿವೆ. ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಕಂಪನಿಯು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ಪ್ರದರ್ಶನ ಸ್ಥಳಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನವು; ಅವು ಇತಿಹಾಸದ ಜೀವಂತ ಭಂಡಾರಗಳು. ಭಾರತದ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಕಾಸವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಅವು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಅಭಿರುಚಿಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿವೆ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನಿರೂಪಣೆಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಾಗ ಆಧುನಿಕ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವವರು ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಕಲೆ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ದೇಶದ ಕಲಾತ್ಮಕ ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವದ ಕಾಲಾತೀತ ಜ್ಞಾಪನೆಗಳಾಗಿವೆ, ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಅದರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಶ್ರೀಮಂತ ವೇಷಭೂಷಣದೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಂತಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಂತೆ, ಅವು ಕಥೆ ಹೇಳುವ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ನೇರ ಪ್ರದರ್ಶನದ ನಿರಂತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ.
-ನೆತ್ರಕೆರೆಉದಯಶಂಕರ
(ಮಾಹಿತಿ ಕೃಪೆ: ವಿವಿಧ ಮೂಲಗಳಿಂದ)
: ಭಾರತದ ಹಳೆಯ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ಪ್ರ ತಿ ವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್ 27 ರಂದು ವಿಶ್ವ ರಂಗಭೂಮಿ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ , ಇದು ರಂಗಭೂಮಿ ಕಲೆ , ಅದರ ವೃತ್ತಿಪರರು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತ...
